Porselein wordt in fijne lagen opgebouwd, van opake naar transparante lagen, die heel secuur boven elkaar gepositioneerd worden, dit principe kan vergeleken worden met gelaagd schilderen, zoals de oude meesters deden tijdens de Renaissance en nog steeds gebruikt wordt in de schilderkunst. Jan Van Eyck schilderde telkens transparanter wordende lagen olieverf, van licht naar donker. De porseleintechnieker doet dit door opakere lagen te bedekken met transparantere lagen. De laag waarin we starten, hangt af van de tint van de preparatie of ondergrond. Soms gebruiken we de bestaande een tint van de preparatie in ons voordeel en soms dienen we deze volledig af te blokken met een opake onderstructuur. De porseleintechnieker dient zich telkens af te vragen in welke laag we starten.

Jan van Eyck was een Vlaamse schilder die bekend stond om zijn meesterlijke gebruik van olieverf en zijn oog voor detail. Hij schilderde realistische portretten, religieuze taferelen en landschappen met een ongekende precisie en diepte. Maar wist je dat zijn schildertechnieken ook iets gemeen hebben met dentale keramiek, het materiaal dat gebruikt wordt voor tandheelkundige restauraties?

Dentale keramiek is een soort kunstmatig tandweefsel dat bestaat uit fijne kristallen die met elkaar verbonden zijn door een glasachtige matrix. Het heeft verschillende voordelen ten opzichte van andere materialen, zoals een hoge sterkte, een goede biocompatibiliteit, een lage thermische uitzetting en een natuurlijke esthetiek. Dentale keramiek kan worden gebruikt voor het maken van kronen, bruggen, facings, implantaten en andere protheses.

Maar hoe lijkt dit op de schildertechnieken van Van Eyck? Wel, er zijn een aantal overeenkomsten te vinden, zoals:

• Laagsgewijze opbouw: Van Eyck schilderde zijn werken in verschillende lagen verf, van licht naar donker, om een gevoel van diepte en perspectief te creëren. Hij gebruikte ook semidoorschijnende lagen om subtiele kleurnuances en glanseffecten te bereiken. Dentale keramiek wordt ook laagsgewijs opgebouwd, waarbij elke laag een andere functie heeft, zoals het nabootsen van de tandkleur, de tandvorm, de tandtransparantie en de tandreflectie.
• Ondertekening: Van Eyck maakte gebruik van ondertekeningen, oftewel schetsen met zwart pigment, om de basisvormen en contouren van zijn onderwerpen te bepalen. Hij tekende soms meerdere keren over dezelfde lijnen om ze aan te passen of te corrigeren. Dentale keramiek wordt ook voorzien van een ondertekening, die bestaat uit een metalen of keramische onderstructuur die de sterkte en de pasvorm van de restauratie garandeert. Deze onderstructuur wordt soms ook aangepast of gecorrigeerd om een beter resultaat te bereiken.
• Detail en realisme: Van Eyck stond bekend om zijn vermogen om de kleinste details weer te geven, zoals de textuur van stoffen, de reflectie van licht, de expressie van gezichten en de weergave van goud, edelstenen en juwelen. Hij gebruikte hiervoor fijne penselen, optische hulpmiddelen en zijn eigen observatievermogen. Dentale keramiek streeft ook naar een hoge mate van detail en realisme, door de natuurlijke kenmerken van de tanden na te bootsen, zoals de anatomie, de kleur, de glans, de oppervlakte-eigenschappen en de lichtbreking.

Zoals je kunt zien, zijn er dus interessante parallellen te trekken tussen de schildertechnieken van Van Eyck en de dentale keramiek. Beide zijn voorbeelden van hoe kunst en wetenschap elkaar kunnen versterken en inspireren. Misschien kun je de volgende keer dat je een schilderij van Van Eyck bewondert, of een tandheelkundige behandeling ondergaat, deze vergelijking in gedachten houden.